Dyrektywa Omnibus – co zmienia w sprzedaży online?

28 maja 2022 roku wprowadzono do życia Dyrektywę Omnibus na terenie Unii Europejskiej, która dotyczy lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony i prawa konsumenta.

Na dzień opublikowania poniższego wpisu przepisy Dyrektywy Omnibus nie zostały jeszcze zaimplementowane do polskiego ustawodawstwa. Musisz jednak wiedzieć, że dyrektywa jest rodzajem aktu prawnego Unii Europejskiej, który zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia regulacji prawnych zgodnych z jej treścią. Oznacza to, że dyrektywy nie są bezpośrednio stosowane, lecz wymagają wdrożenia. Ustawa nie przeszła pełnego procesu legislacyjnego w Polsce i nie ma jeszcze ostatecznego terminu jej wejścia w życie.

Ten wpis jest poświęcony w głównej mierze najważniejszym zasadom poruszonym w Dyrektywie Omnibus, które mogą wpłynąć na życie konsumenta, ale także Twojego biznesu jeśli jesteś właścicielem e-commerce.

Jakie zmiany wprowadza Dyrektywa Omnibus?

Najważniejsze regulacje objęte Dyrektywą Omnibus:

Obowiązek poinformowania konsumenta o cenie sprzed promocji.

Niewątpliwie jedną z największych zmian, które niesie ze sobą Omnibus, jest koniec ery sztucznych promocji. Nowe przepisy nakazują przedsiębiorcy, aby w trakcie organizacji promocji, poinformować konsumenta o najniższej cenie produktu, jaka obowiązywała w ciągu 30 dni przed obniżką. Celem tej regulacji jest powstrzymanie przedsiębiorców przed nieuczciwymi praktykami, polegającymi na sztucznych obniżkach cen. Tego typu działania można szczególnie zauważyć w okresie promocyjnym na Black Friday i Cyber Monday – gdy sklepy, w walce o większą sprzedaż, celowo podnosiły ceny produktów już pod koniec października. Dzięki temu w Black Friday cena po obniżce tak naprawdę niczym nie różniła się od ceny przed promocją. 

Polski projekt ustawy jest w tym przypadku o wiele bardziej restrykcyjny niż ten opracowany przez Unię Europejską. Polski ustawodawca wymaga, aby sklepy informowały o każdym przypadku obniżenia ceny z ostatniego miesiąca. Zaś dyrektywa unijna mówi tylko o takim obowiązku w przypadku przeprowadzenia akcji promocyjnej reklamowanej jako niższa cena. Tak, jak zaznaczyliśmy we wstępie, na ostateczny kształt ustawy musimy jeszcze poczekać, jednak warto już teraz dostosować swój e-sklep do nowych wymogów, aby w przyszłości uniknąć kary sięgającej nawet 10% obrotu sklepu.

Zapamiętaj!

• • Jeśli określony produkt lub usługa jest w sprzedaży krócej niż 30 dni, wtedy musisz zamieścić informację o najniższej cenie, która obowiązywała od dnia wprowadzenia obniżki.
  • Wyjątkami promocyjnymi, które nie podlegają nowej dyrektywie, są spersonalizowane promocje obejmujące programy lojalnościowe oraz akcje „kup dwa produkty, a trzeci dostaniesz gratis”. 

  • Towary, które mają krótki termin ważności (np. produkty spożywcze) obok informacji o obniżce, muszą posiadać informację o cenie sprzed pierwszej obniżki.

1. Obowiązek poinformowania konsumenta o indywidualnym dopasowaniu ceny.

2. Aktualnie, jako właściciel biznesu możesz indywidualnie dopasować cenę produktów lub usług do konkretnego konsumenta stosując automatyzację i profilowanie klientów. Natomiast po wejściu w życie Dyrektywy Omnibus każdy, kto używa automatycznych mechanizmów dopasowywania ceny, będzie musiał poinformować o tym konsumenta. 

Obowiązek poinformowania konsumenta, czy sprzedawca jest przedsiębiorcą.

Regulacja ta dotyczy głównie działania platform internetowych typu marketplace. Zgodnie z dyrektywą marketplace’y mają obowiązek poinformowania klienta, czy osoba sprzedająca tam produkty jest przedsiębiorcą, czy nie. Platforma jednak nie musi weryfikować tych danych. Wystarczy, że na podstawie oświadczenia sprzedawcy zamieści taką informację.

Co ta informacja oznacza dla kupującego? W przypadku, gdy klient kupi towar od przedsiębiorcy, może powołać się na przepisy ustawy o prawach konsumenckich. Natomiast w przypadku zakupów produktów czy usług od osoby prywatnej, przepisy unijnego prawa ochrony konsumentów nie obejmują tego typu umów. 

Obowiązek poinformowania konsumenta o wykorzystaniu jego danych osobowych.

Według nowych regulacji sprzedawca ma również obowiązek poinformowania swojego klienta o wykorzystywaniu jego danych osobowych w zamian za uzyskane korzyści. 

Przykład:

Klient zapisał się do newslettera i otrzymał kod rabatowy. Sprzedawca ma prawo w przyszłości wykorzystać jego adres mailowy do poinformowania o aktualnych promocjach. Oczywiście, działanie to musi być również zgodne z RODO.

Obowiązek zamieszczenia na stronie telefonu kontaktowego do sklepu.

Przedsiębiorca oprócz zamieszczenia na stronie adresu firmy oraz adresu e-mail do prowadzenia korespondencji, będzie również zobowiązany do podania numeru telefonu. Przed wprowadzeniem Dyrektywy Omnibus podanie numeru telefonu nie było obligatoryjne. 

Obowiązek poinformowania konsumenta o pozycjonowaniu produktów, czyli wykorzystywaniu tzw. ofert sponsorowanych. 

Jeśli Ty, jako przedsiębiorca, promujesz niektóre swoje produkty, aby wyświetlały się wyżej w hierarchii wyszukiwania, musisz o tym poinformować konsumenta. Dotyczy to przede wszystkim występowania zjawiska, dobrze już znanych – ofert sponsorowanych, które w wyszukiwarce zajmują lepsze pozycje od niepromowanych ofert. 

Zakaz usuwania negatywnych opinii i publikowania fake opinii.

Kolejną, ale równie ważną regulacją, obejmującą większość e-sklepów, jest wykazanie, że opinie oraz komentarze konsumentów zamieszczone na stronie są prawdziwe. W większości wypadków wystarczy ograniczyć możliwość wystawiania komentarzy tylko dla zalogowanych użytkowników, czyli klientów, którzy zrobili zakupy w sklepie internetowym. Nie będzie już więc miejsca na manipulację – przedsiębiorca nie może usuwać ani ukrywać negatywnych komentarzy na temat produktów czy firmy. Ponadto, zakazane jest także publikowanie fałszywych opinii, czyli zlecanie stworzenia pozytywnych rekomendacji osobom, które nie korzystały z Twojej oferty.

Zamieszczania nieprawdziwych opinii i rekomendacji konsumenckich, takich jak polubienia w mediach społecznościowych, lub zlecania ich zamieszczania innym osobom z myślą o promowaniu własnych produktów, a także manipulowania opiniami i rekomendacjami konsumenckimi, na przykład poprzez publikowanie tylko pozytywnych opinii i usuwanie negatywnych.
Preambuła Dyrektywy Omnibus

Uwaga!

To do zadań przedsiębiorcy będzie należeć weryfikacja, czy zamieszczone opinie innych osób, zostały stworzone przez klienta.

Obowiązek poinformowania konsumenta o sprzedaży produktów podwójnej jakości.

Dyrektywa Omnibus porusza także kwestię produktów o podwójnej jakości, czyli sprzedaży tego samego artykułu, ale o różnych właściwościach i w różnych miejscach na świecie. Przedsiębiorca nie może sprzedawać niemalże identycznych produktów, które różnią się składem lub właściwościami, a różnicy tej nie da się zauważyć.

Protip

Nigdy nie okłamuj swojego klienta. Zawsze informuj na opakowaniu o różnicach występujących w produkcie, które wynikają m.in. z przepisów obowiązujących w danym państwie, czy sezonowości. 

Dyrektywa Omnibus – jak przygotować się do zmian?

Choć w Polsce wystąpiło małe opóźnienie we wdrożeniu Dyrektywy Omnibus, to bezpiecznie jest przyjąć, że opisane wyżej zasady weszły w życie już od 28 maja 2022 roku. Od tego terminu konsument ma prawo powołać się na dyrektywę. 

Nowa dyrektywa unijna niesie ze sobą konieczność przeprowadzenia dużych zmian w sklepach internetowych. Koszty wdrożenia i dostosowania odpowiednich rozwiązań w zależności od posiadanej platformy e-commerce wahają się od kilku do kilkunastu tysięcy złotych. Warto jednak podjąć już teraz odpowiednie działania, aby w przyszłości uniknąć kar finansowych, które obowiązują za nieprzestrzeganie zasad dyrektywy.

Jeśli masz pytania związane z Dyrektywą Omnibus lub chcesz wiedzieć, czy jesteś gotowy na nowe zmiany – skontaktuj się z nami: kontakt@sare.pl