WCAG 2.2 – co musisz wiedzieć o standardzie dostępności cyfrowej?

Standard WCAG 2.2 wprowadza kolejne regulacje dla osób z trudnościami poznawczymi, słabowidzących oraz osób starszych. Wyjaśniamy w jaki sposób tworzyć strony internetowe i treści cyfrowe, aby spełnić wymogi WCAG. 

Warunkiem korzystania z usług cyfrowych, stron internetowych i aplikacji przez wszystkie osoby bez wyjątku jest tzw. dostępność cyfrowa. Określa sposób w jaki należy projektować mailingi, strony internetowe, aplikacje, interfejsy systemów i inne technologie cyfrowe, aby mogły z nich korzystać  osoby z niepełnosprawnościami.

Według GUS, Polsce żyje 4 mln osób posiadających ważne orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności. Osiem na dziesięć osób z niepełnosprawnościami w Polsce korzysta z internetu, według raportu PFRON z 2024 roku. Osoby z niepełnosprawnościami częściej napotykają bariery w dostępie do internetu niż osoby pełnosprawne. Niestety, wiele stron internetowych nie jest projektowanych z myślą o osobach z niepełnosprawnościami: brakuje im alternatywnego tekstu dla obrazków, możliwości nawigacji za pomocą klawiatury czy odpowiedniej struktury informacji i kontrastu zwiększającego czytelność.

Cztery zasady dostępności stron WWW

Standardem określającym jak tworzyć strony internetowe i aplikacje mobilne, aby mogły z nich korzystać osoby z niepełnosprawnościami jest WCAG (Web Content Accessibility Guidelines). Stoi za nim Konsorcjum W3C (World Wide Web Consortium), międzynarodowa organizacja tworząca otwarte standardy dla sieci, aby zapewnić jej dostępność dla wszystkich, w tym osobom z niepełnosprawnościami. W Polsce wciąż oficjalnie obowiązuje wersja 2.1 standardu WCAG, która określa jak tworzyć strony internetowe i aplikacje aby udostępnić je osobom z niepełnosprawnościami wzroku, słuchu, ruchu, ale też z niepełnosprawnością intelektualną czy zaburzeniami poznawczymi. W3C opublikowała jednak już wytyczne dotyczące WCAG 2.2 o czym piszemy dalej.

Standard WCAG opiera się na czterech powiązanych ze sobą zasadach, które określają warunki jakie musi spełniać strona internetowa, aby zapewnić dostępność jak najszerszemu gronu internautów.

Postrzegalność (Perceivable)

Informacje i elementy interfejsu użytkownika muszą być prezentowane użytkownikom w sposób, który mogą bez problemu odbierać. Treści powinny być dostępne dla różnych zmysłów, np. poprzez tekst alternatywny dla obrazów, napisy do filmów, transkrypcje audio, czy możliwość zmiany kontrastu na witrynie. Użytkownicy powinni móc dostosować sposób prezentacji treści zmieniając rozmiar fontu czy kontrast kolorów.

Funkcjonalność (Operable)

Komponenty interfejsu użytkownika i nawigacja muszą być funkcjonalne. Użytkownicy powinni móc obsługiwać wszystkie funkcje strony za pomocą myszy, klawiatury lub dotyku. Powinni mieć wystarczająco dużo czasu na przeczytanie i skorzystanie z treści, dlatego należy unikać limitów czasowych, które wymuszają na użytkowniku konieczność szybkiego działania. Użytkownicy powinni móc łatwo odnaleźć treści przez mapę strony czy wyszukiwarkę. Powinni mieć możliwość poruszania się po stronie za pomocą klawisza Tab.

Zrozumiałość (Understandable)

Informacje i obsługa interfejsu użytkownika muszą być zrozumiałe. Treści powinny być czytelne, napisane jasnym i prostym językiem, który unika żargonu. Tam, gdzie to koniecznie specjalistyczne słownictwo powinno być wyjaśnione. Informacje i obsługa interfejsu użytkownika muszą być zrozumiałe, strony internetowe spójne w działaniu, nawigacja intuicyjna. W przypadkach pojawiania się błędów należy dostarczać jasnych i pomocnych komunikatów.

Solidność  (Robust) (w unijnym i polskim prawie określana jako kompatybilność)

Strony internetowe powinny być kompatybilne z różnymi przeglądarkami, systemami operacyjnymi, czytnikami ekranu i technologiami wspomagającymi użytkownika. Kod strony powinien być poprawny i zgodny z obowiązującymi standardami.

Zasady WCAG dzielą się jeszcze na 13 wytycznych, które definiują podstawowe cele do których powinni dążyć autorzy, aby treści były dostępne dla użytkowników z różnymi niepełnosprawnościami. Wytyczne nie są mierzalne, stanowią jednak ogólne ramy i cele do osiągnięcia przez projektantów. Dla każdej wytycznej opracowano wymagania określane jako kryteria sukcesu, których celem wsparcie twórców stron. Dzięki kryteriom sukcesu w WCAG  można obiektywnie ocenić, czy strona internetowa spełnia wymagania dostępności. Kryteria sukcesu są formułowane jako twierdzenia możliwe do zweryfikowania i – co bardzo ważne – niepowiązane z konkretną technologią. Wytyczne dotyczące spełnienia kryteriów sukcesu dla różnych rozwiązań technologicznych, jak również ogólne informacje dotyczące interpretacji kryteriów sukcesu zawarte są w osobnych dokumentach na stronie WCAG.

Trzy poziomy zgodności dla dostępności

WCAG definiuje trzy poziomy zgodności, aby umożliwić stopniowe wdrażanie dostępności i dostosowanie wymagań do różnych potrzeb i sytuacji: A (najniższy), AA i AAA (najwyższy). Każdy poziom zawiera zestaw kryteriów sukcesu, które muszą być spełnione, aby strona lub aplikacja internetowa była uznana za zgodną z danym poziomem. 

Najniższy poziom A  – skupia się na najbardziej krytycznych problemach, które uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnościami korzystanie z treści internetowych. Spełnienie kryteriów na tym poziomie jest niezbędne, aby strona była w ogóle uważana za dostępną.

Poziom AA – jest najczęściej wymaganym poziomem w przepisach i politykach dotyczących dostępności, także w polskiej Ustawie o dostępności cyfrowej.

Najwyższy poziom AAA – skupia się na zapewnieniu maksymalnej dostępności dla jak najszerszego grona użytkowników, w tym osób z poważnymi niepełnosprawnościami. Spełnienie kryteriów na tym poziomie jest trudniejsze i może nie być możliwe dla wszystkich treści.

Nowe wytyczne dla dostępności cyfrowej WCAG 2.2 

W październiku 2023 r. W3C opublikowała WCAG 2.2, kolejną wersję wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych wprowadzając 9 dodatkowych kryteriów sukcesu i usuwając jedną istniejącą w wersji WCAG 2.1.

Celem WCAG 2.2 jest zwiększenie dostępności treści dla szerszego grona osób z niepełnosprawnościami, w tym osób z dysfunkcją wzroku, słuchu, ograniczoną mobilnością, zaburzeniami mowy, nadwrażliwością na światło oraz osób z połączeniem tych niepełnosprawności. WCAG 2.2 jest rozwinięciem wytycznych sformułowanych w WCAG 2.1., opublikowanych jako rekomendacja W3C w czerwcu 2018 r.

Wytyczne nie są w stanie sprostać wszystkim potrzebom użytkowników z niepełnosprawnościami, ale uwzględniają niektóre potrzeby osób z trudnościami w uczeniu się i ograniczeniami poznawczymi. Nowe kryteria wprowadzają bardziej szczegółowe wymagania dotyczące tzw. fokusu, gestów przeciągania i dostępnych metod uwierzytelniania, podkreśla znaczenie prostoty i intuicyjności w projektowaniu treści.

Czym jest fokus i dlaczego jest ważny dla dostępności?

W kontekście wytycznych WCAG fokus (focus) odnosi się do mechanizmu wizualnego, który wskazuje, który element na stronie internetowej jest aktualnie zaznaczony i gotowy do interakcji za pomocą klawiatury. Najlepiej wyobrazić to sobie, gdy przemieszczamy się między elementami strony używając klawisza Tab. Za każdym naciśnięciem klawisza, „fokus” przeskakuje na inny element interaktywny jak link, przycisk lub pole formularza. Taki zaznaczony element jest wizualnie oznaczony zmianą koloru lub obramowaniem – ten wizualny wskaźnik nazywamy „fokusem”. Pokazuje użytkownikowi, gdzie aktualnie znajduje się na stronie i z jakim elementem może wchodzić w interakcję, gdy za pomocą klawiatury naciska Enter.

Co przynosi WCAG 2.2 i czym się różni od WCAG 2.1?

Poniżej rozpisane są kryteria sukcesu, które zostały wprowadzone do wersji WCAG 2.2:

Postrzegalność

2.4.11 Fokus niezasłonięty (poziom AA). – Elementy z fokusem muszą być przynajmniej częściowo widoczne. Wcześniej w WCAG 2.1 nie określano tego wymogu szczegółowo.

2.4.12 Fokus niezasłonięty (poziom  AAA) – Wymaganie, aby elementy z fokusem były w pełni widoczne.

2.4.13 Wygląd fokusu (poziom AAA) – Fokus musi mieć kontrast co najmniej 3:1 względem tła oraz grubość minimum 2 piksele. WCAG 2.1 nie zawierało szczegółowych wymagań dotyczących widoczności fokusu

Funkcjonalność

2.5.7 Gesty przeciągania (AA) – Umożliwienie alternatywnych sposobów obsługi gestów przeciągania dla osób, które nie mogą korzystać z takich funkcji. W WCAG 2.1 nie uwzględniono gestów przeciągania w szczegółowych wymaganiach. Jeśli funkcjonalność strony wymaga przeciągania elementów, należy zapewnić alternatywny sposób wykonania tej czynności bez użycia gestów przeciągania, np. poprzez kliknięcie lub tapnięcie.

2.5.8 Rozmiar celu (AA) – Minimalny rozmiar klikanych elementów wynosi 24×24 pikseli, z wyjątkiem niektórych przypadków. WCAG 2.1 nie zawierało szczegółowych wytycznych co do rozmiaru elementów.

Zrozumiałość

3.2.6 Spójna pomoc (A) – Elementy kontaktowe i pomoc muszą być umieszczane w spójny sposób na wszystkich stronach lub podstronach. W WCAG 2.1 nie zwracano uwagi na spójność elementów tego typu. Jeśli strona internetowa oferuje funkcje pomocy, powinny one być spójne i dostępne na wszystkich podstronach.

3.3.7 Nadmiarowe wpisy (A) – Użytkownicy nie powinni być zmuszani do ponownego wprowadzania tych samych danych na kolejnych etapach procesu. WCAG 2.1 nie uwzględniało tego wymogu.

3.3.8 Dostępne uwierzytelnianie (AA) – To wymóg zastosowania metod uwierzytelniania niewymagających zapamiętywania haseł czy rozwiązywania łamigłówek słownych, równań takich jak CAPTCHA. WCAG 2.1 jedynie pośrednio dotykało problemu uwierzytelniania w dostępności.

3.3.9 Dostępne uwierzytelnianie (AAA) – Zabronione jest wymaganie od użytkowników rozpoznawania obrazów lub obiektów w celu zalogowania się.

SARE gotowe na WCAG 2.2 – dostępne mailingi bez kompromisów

System SARE umożliwia tworzenie mailingów zgodnych ze standardem WCAG 2.2, zapewniając dostępność treści dla wszystkich użytkowników, w tym osób z niepełnosprawnościami. Dzięki elastycznym opcjom edycji można łatwo dostosować wiadomości e-mail, eliminując bariery cyfrowe. Wystarczy zadbać o odpowiedni kontrast, czytelną strukturę oraz dostępne linki, aby mailing spełniał wymagania WCAG. Nawet proste szablony tekstowe, bez grafik i nadmiernego formatowania, mogą być w pełni dostępne – wystarczy konsekwentnie stosować hierarchię nagłówków, teksty alternatywne oraz logiczną strukturę treści. SARE wspiera tworzenie dostępnych mailingów, pozwalając na łatwe projektowanie komunikacji, która jest nie tylko estetyczna, ale przede wszystkim inkluzywna.

Więcej informacji z temacie znajdziesz w naszej bazie wiedzy.

Podsumowanie zmian w zasadach WCAG